pasen in marokko, lang verhaal!

nog steeds, 29 maart Goede Vrijdag, maar daar merk je in Marokko niets van.
Ik sta onder een prachtige sterrenhemel, door de open deur komt een lauwe bries binnen.
We staan op een parkeerplaats, vlak voorbij Taourirt. Hebben jullie de kaart er al bij?

We vertrokken uit de kustplaats Saidia naar het zuiden.
Het was weer een prachtige route, die ik lekker solo reed. Ik volgde 'het boek', de kaart en (een beetje) de TomTom. Als ik niet op voorgangers hoef te letten heb ik toch meer het gevoel dat ik 'mijn reis' maak....
Eerst een stuk langs de Algerijnse grens-rivier, waar veel jongens de gesmokkelde goedkope benzine verkopen. Tafeltje met plastic 5liter flessen, het lijkt limonade: rood, geel, oranje.
Een fles met een stok/vlag erin als uithangbord en als 'trechter' vaak een afgesneden fles.
Hoeveel zullen ze hieraan verdienen?

Ik kom aanrijden op het stadje Berkane, de bekende kubistische architectuur met de roestbruine muren, mooie aardse kleuren. Zelfs de moskee is vierkant, niet rond zoals ik in alle Arabische landen zag, groen met wit.
Aan de ingang van de stad de bekende 'roadblock' : wegversmalling (met spijkermatten!!) met politie. Wij (toeristen?) worden altijd vriendelijk wuivend door gelaten.
Brede straten, stoplichten, rotondes. De taxi's zijn hier WIT ! maar nog wel steeds Mercedes. Terrassen vol mannen, thee & koffie.
Dit is Marokko's hoofdstad van de citrusvruchten. Langs de weg koop je de lekkerste sinasappels, ik betaal 10 dirham (nog geen euro) voor een kilo.

Dan weer een heerlijk stuk 'door de bergen'. De weg slingert zich als een serpentine omhoog. Op het scherm van Tom kan ik de bochten zien vóór ik er in zit. Hoger en hoger.
Ik haal de top probleemloos, de auto vóór mij niet: puffend, zwarte rook, steeds langzamer... ik herken het probleem..... toch de verkeerde brandstof?
En ná de top gaat de weg naar beneden door een wijds landschap, ruimte, uitzicht, bloemen, stilte, prachtig. Bordjes naar de Peage, de snelweg van Oujda naar Fes, van Oost naar West door het gebied tussen het Rif gebergte in het Noorden en de MiddenAtlas in het Zuiden.
Maar wij rijden uiteraard de langzame mooie route, door het glooiend landschap.
Bij El Aioun kom ik op de N6, naar het westen. Na 1.5km een toeristische weg naar rechts? niet gevonden helaas. Was erg mooi geweest maar door meerderen gemist.

Onze overnachtings plaats is voorbij Taourirt en TomTom stuurt mij weer anders, maar ik leer het: ik volg mijn eigen-wijze route en moet nog 15km naar Aire de Repos de Comarit.
Maar dan zie ik langs de weg een rij campers staan, op een lange in/uitvoegstrook.
Ik Ben er al!?!
Ik sluit aan, ben zelfs vroeg voor Happy Hour.
Dan blijkt dat de grote Parkeerplaats met Restaurant gesloten is, want het bedrijf is inmiddels failliet. Baas Klaas overlegt wat met geuniformeerde mannen, HIER mogen we niet staan, vindt de man. Wie vindt dat?
in afwachting van (...wat?) is men alvast aan de borrel gegaan:
stoeltjes en tafeltjes en flessen en hapjes in de SCHADUW want het is érg heet !
En komen steeds meer campers, de parkeerstrook aan de andere kant van de weg wordt ook in beslag genomen. Klaas heeft inmiddels vele gesprekken gevoerd met vele gezagsdragers, we weten niet hoe het geregeld is, maar wij zijn blijven staan.
Stevige wind deed de campers schudden, geluid van auto's en een trein, op afstand politie wagens die ons in de gaten hielden,
zo werd het
zaterdag 30 maart.


en toen had ik een lyrisch verslag geschreven
over de omgeving en wéér een grote markt met véél beesten
een man met een zielig aapje aan ketting, dat kon dansen
mijn gemiste afspraak met Corrie, Teun&Ine om in Taza de ommuurde Medina te bezoeken
over de rit door het Nationaal Park, met geweldige watervallen
over mijn stop op een picknickplaats op hoogte van Djebel Tazzeka (1980m)
waar een jongentje eieren kwam verkopen, en melk
en toen kwamen daar ineens 'onplezierige' mannen langs mijn camper lopen, ik heb de laptop dichtgedaan en ben weer gaan rijden.
Ik kwam op een hoogvlakte, met koeien! tot nu toe veel schapen gezien en ezels. Langs de weg melk te koop, en 'dingen' die op planten leken. Blijkt achteraf palmwortel te zijn en lekker en goed voor de maag. (later niet meer te koop dus)
De afslag naar Gouffre de Frioutou: de grootste ondergrondse grotten van Noord Afrika, maar het reisboek schrijft: de weg is te steil en de parkeerplaats te klein voor campers, dus ik rij door.
Ik kwam (volgens mijn Tom nog 14 km te gaan) bij een dorp met riante huizen in aanbouw, met SCHUINE daken!! terwijl ik net heb zitten schrijven dat alle huizen, zelfs de moskee'en hier vierkant zijn....
Dan sta ik ineens voor het voetbalveld waar al een paar campers stonden.
Tom zegt: omkeren, links af en 14 km doorrijden.... hou je STIL!!

volgens het reisboek: Bab Boudir, op 1400m hoogte, bij het voetbalveld, geen voorzieningen, geen brood,
maar wél thee bij de 'beheerder' van het verlaten dorp, in groepjes van max 10, want meer ruimte is er niet in zijn huisje. Hij schenkt thee en vertelt, in Engels en/of Frans, hoe het leven hier is in dit verlaten dorp.
Er wonen nog 5 families. Lagere school met 5 leerlingen. Voortgezet onderwijs de berg af. Bus kost € 5 per rit, dus de kinderen wonen bij familie beneden. Op deze plek geen internet, voor email moet hij de berg af en ze zijn net 2 maanden ingesneeuwd geweest, 2m sneeuw (vandaar de schuine zaken?). Er wordt hier gewintersport, rijke Marokkanen bouwen hier hun vakantie huis.
Ik heb niet alles onthouden en klop aan bij Jelma voor info. Wat weet zij veel! maar ja, ze is hier ook al zó vaak geweest. Ik maak aantekeningen van haar verhaal. Inge komt binnen, Klaas schenkt wijn en het wordt een gezellig Happy Hour.
Ik ga naar mijn camper en schrijf verder......

Bovenstaande is een korte samenvatiing, want toen ging ineens de laptop UIT en had ik mijn mooie verhalen NIET opgeslagen.......
en NU ben ik moe en heb ik de pest in dat mijn verhaal weg is.
Ik maak nog een kopje thee.
Het is koud hier boven op de berg, honden blaffen, het regent..
en toch is het mooi,
met Chopin op mijn Ipod op mijn Bose op mijn 220V omvormer......... Het blijft behelpen?


Goedenmorgen, na een onrustige nacht: koud, wind, blaffende honden.
Het is zondag 31 maart, 1e Paasdag.
Hoewel hier dus géén brood te verkrijgen is wordt er wel aan de deur geklopt:
deze keer niet Rob de warme Bakker, maar Rob de Paashaas met een zakje chocolade eitjes!!! wat een super service.
Ik loop met hond Birka een rondje dorp: Ziet er verlaten maar aardig uit.
Een school, een aantal mooie huizen in winterslaap, een aantal verwaarloosde huizen, veel (wilde?) honden die onze nachtrust verstoorden. Opvallend de schuine daken, helemaal niet Marokkaans dus.
reisgenoot Willie, onze IT specialist, zoekt in mijn bestanden of mijn 'verdwenen' verhaal ergens te vinden is. Als ik de laatste boze zinnen gisteravond niet opgeslagen had, had mijn verhaal nog in de 'automatisch backup' gestaan, maar helaas..........
ik zoek uit waarom mijn TomTom mij steeds weer naar andere plaatsen leidt.
Wie heeft dezelfde TomTom? kijk even mee: Ik ga naar HELP, dan WAAR BEN IK en noteer deze coordinaten. Ik ga naar NIEUWE bestemming en voer DEZE coordinaten in .... verrassing: ga links af en 14km door rijden........??? als ik dus wil gaan naar de plek waar ik NU ben......... is dat 14km links af.
Als één van mijn lezers (ik schijn er meer dan 2000 te hebben!!??) hier een oplossing voor heeft, laat mij dat dan weten. Van die ruim 2000 blogvolgers snap ik trouwens ook niet, maar gelukkig reageren jullie niet allemaal).

De route vandaag: aan de andere kant de berg weer af, aan het eind door een kloof met steile roodkleurige rotswanden, naar Sidi Abdallah des Rhiata.
We staan allen dubbel geparkeerd dus: 'last in first out', 22 campers min of meer achter elkaar de berg af. Zondagochtend vroeg, dus nauwelijks tegenliggers gelukkig, want daar is weinig ruimte voor.
Indrukwekkend mooi, maar als je zélf moet sturen kan je niet alles zien.
Bovendien hele stukken dichte mist, dus áls er parkeerplaats is voor een foto-stop is er géén uitzicht. Deze reis moet dus gewoon nóg een keer, maar dat had ik al vaker bedacht.
Vervolgens op weg naar Sidi Harazem (vlak vóór Fes), een bron met mineraalwater van 35 graden, waar we gaan baden. Het bekendste bronwater van Marokko, je kunt hier ook je flessen vullen. Om één uur verzamelen op de parkeerplaats.
We komen door kleine dorpjes in zondagsrust, mensen en kinderen zwaaien ons toe, verbaasd door een karavaan van 22 campers..........
We komen langs een boom vol koe-reigers, prachtige witte vogels (door iemand koe-kippen genoemd). Daarnaast hoog op een paal een ooievaar op haar nest. FOTO'S !!!

Bij het Bronnen Complex aangekomen worden we naar grote parkeerplaatsen geleid. Het is er druk, maar volgens Inge niet zo'n kermis als vorig jaar. We pakken allen onze badspullen, onze lege waterflessen en lopen tussen 'grote Marokkaanse families op zondag' door langs de trappen naar dáár waar de mannen en vrouwen uit elkaar gaan, vlak bij 'de baden' dus.
Helaas worden we daar tegen gehouden,
"fermé " ..... waarom? hoezo?
"apres demain" mogen we terug komen.
Het is dus niet open!! nergens staan openings tijden, maar vorig jaar was het op zondag 1 april en dat is het dit jaar pas op maandag............ Dat is het enige wat we hebben kunnen bedenken: open vanaf april ?
Maar er is wel markt natuurlijk en vertier en eten&drinken, en kranen met (gratis!) bronwater om de flessen te vullen.
We zakken op een terras en genieten van uitzicht, koffie en heerlijke broodjes.
kleurig geklede en goud/zilver versierde paarden waar je een ritje op kunt maken? of voor de foto?
We lopen over de markt, wat mij betreft méér van hetzelfde maar lekkere muziek en lekkere geurtjes, lekkere zoete snoepen. Jelma wijst mij op die leuke leren muilen die Klaas draagt en pakt direkt voor mij de goede kleur(paars) en maat. En ik kan het niet laten om voor 80 dirham (geen € 8.-) een paar te kopen. Ze lopen heerlijk, mijn 'bordeelsluipers' zoals wij die in de 70er jaren noemden.

met volle flessen water weer naar de camper, en met de solo's naar de Supermarkt Marjane.
We hebben afgesproken dat Ab (ook jarig op één april) en Joke (jarig op 7 april) en ik morgen een Happy Hour aanbieden, ná ons bezoek aan Fes.
Met een tas vol boodschappen rijden wij het laatste stukje naar camping 'de groene diamant' alwaar eltriciteit en warme douches. Nu we de bronbaden gemist hebben en velen hun haar willen wassen, verheugen we ons daar op.
Bij aankomst op de camping zit men al onder de bomen vol 'appeltjes van oranje' in de zon aan de borrel. Klokslag 5 uur schuif ik aan, met een heerlijke Bloody Mary.
Er is van alles aan happerij, dus ik ga niet mee naar het restaurant om te eten. Ik heb al hier&daar laten weten dat ik wel om middernacht (NL tijd, want dan is het hier 10 uur) jarig wil zijn! Dan blijkt dat er in de feestzaal om 10 uur een Marokkaanse bruiloft begint. De tuinen zijn prachtig versierd met feestverlichting, er speelt een 'band' en wij staan bij de ingang ons te vergapen aan de prachtig geklede bruiloftsgasten. Dit is wel elite: schitterende kleding, die ik me herinner van chique Arabische feesten, maar nu zijn de dames niet gesluierd dus goed zichtbaar. We verbazen ons over de giga hoge hakken en kleine kinderen in mooie kleren.
Omdat ik dit wel een beetje verwachtte had ik mijn 'Arabische jurk' aan en viel op tussen mijn camper maatjes in 'reiskleding' . Veel foto's werden gemaakt, ook van jarige Ab&ik bij de feestverlichting. In NL is het zomertijd geworden dus mijn eerste sms-jes kwamen binnen: Peter Prinssen, Corinne, solo maatjes die in Dalfsen een witte Pasen vieren, wat leuk!! dat jullie aan me denken.
Een stuk of 8 reisgenoten hebben vóór mijn camper Ab&mij toe gezongen en in plastic bekertjes hebben we 2 flessen Spaanse Bubbels geklonken op onze 135 jaren.
wat een mooi begin van deze verjaardag!!!
morgen excursie naar Fes, daarna Happy Hour met lekkere happen (ik ga nog even de surimi sticks in een cognac cocktailsausje zetten)

In NL is het al 1 april, hier ook bijna
welterusten


maandag 1 april. 2e Paasdag.
KOUD vannacht! en onophoudelijk klaterende regen.
Ik ben om 6 uur écht wakker en besluit te gaan douchen.
Bij 'de dames' alle douches geprobeerd. lang gewacht, maar de straal bleef ijskoud.
Bij 'de heren' werd er eentje warm, dus gauw al het stof van het lijf en de haren in de sjampoo en toen....... jawel! was het water weer koud, wachten, bleef koud.
Brrrrr dat is wel érg fris wakker worden.
In de camper ook koud, dus ik sluit toch maar aan op stroom, kan even de elektrische kachel aan. Men wordt wakker en ik krijg veel felicitaties en knuffels, daar word ik wel warm van!
We moeten om 8.45 uur verzamelen op de parkeerplaats, we gaan met de bus naar Fes.
We worden ontvangen door een vrolijke Mohammed CousCous die al jaren de vaste Vagebond gids is. Als we allemaal in de bus zitten zijn al snel de ramen volledig beslagen, 35 natte jassen en paraplus!
Mohammed vertelt, in goed engels, maar vlug en veel en veel jaartallen.
Naar buiten is weinig te zien, maar we stoppen bij het grote plein vóór het Koninklijk Paleis.
In al die jaren heeft Mohammed zichzelf al heel wat Hollandse kreten geleerd;
de groep is groot, hij leert ons dat Jallah-jallah!! "opschieten" betekent en we moeten gauw "uitstappen, kijken, foto maken" en dan weer terug in de bus.
We stappen uit de bus, de stoep staat vol plu-verkopers, €5!
voor hen belooft het een prachtige dag te worden.
Ik hoef geen plu, heb mijn hoed op. Maar met een hoed kan je niet naar boven kijken, dus toch maar wel een plu: nu €4. Als we weer in de bus stappen zijn ze € 3
We rijden door smalle straten, de jodenwijk: winkel beneden, wonen boven, leuke balkonnetjes aan het huis, aan de straatkant.
De Arabische huizen: balkonnen aan de binnenhof, want de vrouwen mogen niet gezien worden.
Net als in Damascus leven joden en moslims hier broederlijk naast elkaar. (niet veel joden meer nu)

We rijden de stad uit, omhoog, om vanaf een berg de stad te zien liggen.
In stormachtige wind&regen maken we foto's. En Jallah!jallah! de bus weer in en door één van de stoere poorten de Medina (oude stad) in.
Naar een mozaiek werkplaats waar we het proces van begin (slaan&kneden van de klei) tot het eind (winkel met té dure spullen) bekijken. We zijn 'een groep toeristen' en worden in hoog tempo door alle afdelingen geleid. Indrukwekkend te zien hoe dit handwerk gaat. Er worden 10x10 tegels gebakken en geglazuurd, die worden dan met grote scherpe beitels in de bekende kleine vormpjes gebikt. Onvoorstelbaar! In de winkel veel geschilderd keramiek te koop, maar ik zou mozaieken willen zien.
Dan is het 10 uur en moeten Hollanders "koffie drinken" weet Mohammed.
We komen in een groot mooi koffiehuis, boven is de 'ontvang kamer' voor ons gereserveerd. Alle muren, vloeren, wanden prachtig met mozaiek betegeld. Lange banken met dikke kussens langs de wand, zilver bewerkte tafels en daar delen wij onze appeltaart uit, mét de spuitbus slagroom. Het wordt ongetwijfeld een Happy Day maar gezien de weersomstandigheden zal het Happy Hour verzet worden.
Nog verder naar boven (nóg meer kamers en balkonnen met terras&uitzicht) komen we bij de toiletten ("schoon" volgens Mohammed). Daar zit een vrouw, blij verrast als ik haar in het arabisch begroet, zegt ook direkt héél veel terug wat ik niet versta.
Maar ze is erg boos als je niet genoeg betaalt, en dan krijg je géén stukje wc papier; haha! de machtspositie van de toilet juffrouw.
Dan gaan we de souk in: Mohammed heeft het allemaal verteld: zóveel duizend straten (ik geloof 30km), zóveel duizend winkeltjes, zóveel honderd moskee'n.
Als je verdwaalt moet je op dezelfde plek blijven staan, morgen loopt hij dezelfe route weer (haha, hij heeft echt humor).
We krijgen nóg een begeleider mee: één vóór, één achter, bij splitsingen staat hij als een verkeersagent te wijzen, en loopt voortdurend zijn Holland-schapen te tellen.
We moeten natuurlijk sneller dan we willen.
Zóveel moois en bijzonders te zien. "foto maken" roept onze gids voortdurend, ik voel me toerist en dat ben ik natuurlijk ook.
Ik weet nog dat ik in m'n eentje uren door de souk in Aleppo kon lopen. Daar kende ik de weg, de taal een beetje, de prijzen een beetje.
Maar die souk bestaat waarschijnlijk niet meer. Door oorlogsbranden verwoest.
Je moet er niet aan denken dat hier brand zou uitbreken.
Wanneer we op een open ruimte komen (ik geloof 'Safari Plein'?) met hels veel kabaal (dit is de werkplaats van de koperslagers) bellen mijn zoon Alexander en Anna om me te feliciteren. Ik kan ze nauwelijks verstaan en vertel hem dat ze hier die tafels maken die hij in zijn kamer heeft staan.
Ab heeft gefilmd, de slagers maakten er een mooi ritmisch spektakel van. En dan breekt de zon door! dat heb je in de smalle steegjes niet eens in de gaten. Soms zijn de steegjes overdekt, met prachtig uitgesneden houten plafonds, dan merk je niet eens dat het regent.
Vervolgens naar de leerlooierij. We werden van alle kanten gewaarschuwd voor de stank. We moeten langs smalle trappen omhoog, naar de balkons van waaruit je in de verfputten kunt kijken. Bij de ingang krijgen we een takje mint aangeboden, dit moet je onder je neus houden om niet aan de geuren&kleuren te bezwijken.
Het is indrukwekkend, een apart verhaal waard. Maar ik heb al teveel verhalen!
Ik had beloofd voor Alexander naar een grote lederen rugtas te kijken. Had nog geen echt grote gevonden, maar hier......... alles te kust en te keur te koop, alle kleuren&maten.
Ik vond een mooie en toen begon het proces van afdingen, weglopen; een prachtig spel waar de verkopers en vooral ik van geniet. Ik heb het goed gedaan: een tas van kameel, groot zwart met vakken, vraagprijs € 180 !!! ze lijken wel gek... Ik heb hem mee, voor 500 dirham, nog geen € 50 dus!!
Kreeg nog een bril etui cadeau, maar de man kneusde wel bijna mijn stinkend dure bril.
Jallah-jallah!! we moeten verder. Kunnen jullie nog een uurtje door of éérst eten?
we gaan naar een prachtig mooi groot restaurant, je kunt je niet voorstellen wat er achter die deurtjes in die kleine straatjes verscholen ligt!
We kregen per 5 personen een mooie mezzeh: 7 schaaltjes met verschillende salades, de meest bekende: linzen, aubergine, rijst, olijven, wortel en nog wat.... Ik miste wéér de mahamra, mijn favoriet uit Syria.
Vervolgens had men verschillende keuzes gemaakt. Ik had een tajine met groenten en lam, om te smullen zo lekker en zacht. We proefden van elkaars bord, alles lekker!
Als nagerecht schalen met gesneden vers fruit: sinasappel, banaan, aarbei, allemaal ruim op de markt te koop. Helaas zat er geen rozenwater overheen (zoals bij Mechoui in de Folkingestraat, Groningen).
jallah-jallah! verder ging het weer, met een heerlijk volle buik.
We vergaapten ons op de binnenplaats van de Medersa: mozaiek en houtsnijwerk, vergelijkbaar met het Alhambra.
We wierpen een blik in de Karaouine Moskee, de grootste, die plaats biedt aan 20.000 gelovigen.
Het is te veel om te bevatten. Niet te filmen, dus ik kocht het bekende foto/tekst boek wat ik van de meeste steden waar ik was koop. In het Nederlands: voor 80 dirham heb ik mooiere plaatjes dan je zelf kunt maken.
We zagen zóveel, teveel om op te noemen, teveel om in je hoofd te houden...
In één van de kleding-straatjes, met verleidelijke jurken op vreselijke paspoppen, stond een mannen-pop met een Fez op (zo'n rond rood hoedje met kwastje). Daar kon ik natuurlijk niet afblijven. Een bijdehand jongetje van 8? hij wordt een goeie verkoper, smeerde mij er één aan: 20 dirham! zijn vader stond erbij maar ik handelde met de zoon. Ik handelde dus helemaal niet, maaar ik wél ook op de foto.
Mijn fez uit Fes, op 1 april gekocht, staat vóór me op tafel op de waterfles. Een mooi souvenier van een prachtige dag.

Teveel moois voor één dag, ik ga hier dus gewoon nóg een keer naar toe.
Dan een dag lang met een gids door de Medina, de Souk.
Een gids die mij de weg wijst, én de weg terug, die de taal spreekt, die mij uitlegt wat ik allemaal zie........ en dat graag ik míjn tempo.
'Moe maar voldaan' zitten we weer in de bus, Mohammed heeft het goed gedaan! applaus!en stapt uit. Het is géén mooi weer, dus géén Happy Hour vandaag. Maar ik heb nog een verrassing in mijn tas:
ik zet de 'paaskip-pruik' op die we vorig jaar met Corinne in Weerselo hadden en deel voor iedere camper een paas-ei-kaars uit. Zo kan ieder in zijn eigen hut een paasvuurtje stoken.

Weer op de camping nodigt solo Marjan ons uit in haar Hymer (zij heeft een rond-zit groot genoeg voor 7 solo's ) een Happy Hour te houden.
Met glas&fles komen we samen. Ik neem de surimi-in-cognac-saus mee met toast.
Verrassing! Ab&ik en bijna jarige Joke krijgen een cadeautje: een fleurig badlaken voor op de zonnige stranden die we nog krijgen! met een grote tros ballonnen eraan! een feestelijk geheel, helemaal jarig!! wat ontzettend fijn om zo gevierd te worden. DANK !

En dan naar mijn camper. Ik kan me niet herinneren dat ik zó'n mooie (natte) verjaardag had. Feest in Fes, en dat allemaal even onder woorden brengen........
wordt vervolgd

liefs van lijn
en dank voor alle sms-en en mailtjes