naar het zuiden dus, na Pokigron per boot......

Dinsdag 18 maart,
We bleven één nachtje in Krasnapolski, net genoeg tijd om de natte Galibi kleren uit de rugtas te halen, schone droge spullen uit de koffer en klaar voor de volgende trip: 3 dagen met bus & boot het binnenland in.
Ik had met moeite de verfresten uit mijn haren gewassen: gisteren was het Holi Pagwa, voor de Hindoestanen een soort nieuwjaarsfeest. Het oude slechte is de avond ervoor verbrand, men wenst elkaar subb Holi (alle goeds) en sprenkelt elkaar daarna met gekleurde verfpoeder. In het centrum ontaarden de feesten in een grote verf-smijt-partij waar je niet ongeschonden uitkomt!
Om 8 uur stonden we met de rugtassen in de hal, busje komt zo! Ontbijt achter de kiezen, de koffer weer voor 3nachten in de opslag. We treffen onze parallel groep, zij reizen vandaag naar Nickerie.
Onze gids voor deze trip: Don. Hij schijnt sprekend op Seedorf te lijken. Nee, geen familie, hij laat ons onderweg wel het door Seedorf geschonken voetbalstadion zien. Hier worden wereld-voetballers gekweekt?
Om 9uur rijden we de Highway op, 10 uur bij Paranam (de bauxietsmelterij) de Afobakkaweg op. Vroeger reed je vanaf hier vele uren rammelend over bauxietroad: rood stof, gaten, washboard. Zes jaar geleden begonnen chinezen met asfalteren, sinds ruim een jaar klaar. De verplichting tot onderhoud wordt niet nageleefd, ik ben benieuwd hoeveel het oerwoud over een paar jaar heroverd heeft.
We zoeven we in 2uur naar Brownsweg, een verzameling transmigratie dorpen,
dwz binnenland- bewoners werden hierheen verplaatst toen in 1965 de stuwdam klaar was en het van Blommenstein Meer begon vol te lopen. De dorpen hebben hun naam behouden, in nette rijen staan nu al ruim 45jaar de (toen) keurige huisjes, ondanks veel protest. De binnenlandbewoners wilden niet verhuizen, zij bleven tot het water hun naar de lippen kwam. Hun cultuur en leefwijze werd hen ontnomen. Ze woonden aan de rivier waar ze konden vissen, jagen, kost verbouwen. Hun geboorte grond, hun offerplaatsen, hun geesten in de heilige kankantrie bomen, de energie van de voorouders…… alles verdween onder water.
Atjoni, einde asfalt, de 'haven' van Pokigron.Van hieruit vertrekken de boten naar het binnenland. Veel busjes met de klep open; korjalen worden gevuld met alles wat in het oerwoud nodig is: drank, groente&fruit, zonnepanelen, kledingkasten, en vooral veel toeristen. Herkenbaar aan de oranje zwemvesten en petjes.
We gaan aan boord van een grote korjaal en beginnen aan de tocht van zeker 4 uren. Verrassing: lunch wordt aan boord geserveerd op echte borden! Moksi alesi: rijst met zoutevlees, garni, het glaasje wijn ontbreekt nog. Billen op een opblaas kussentje, poncho binnen handbereik.
We hebben een mede reiziger: Christio, hij verkoopt tours bij Zus&Zo, schrijft voor de krant en wil nu het binnenland eens zélf ervaren.

In Pikin Slee maken we een stop voor ‘sanitaire ontspanning’. Hier is het Marron museum, dat gaan we op de terugweg bezoeken.
Na heel veel soela’s (stroomversnellingen) waar de bootsman ons bekwaam doorheen loodst, komen we bij Ressort Ping Pe. De ‘mooie lodges’ (zo staat het in ons programma beschreven) vallen van dichtbij en zeker van binnen erg tegen. Héél erg basic. Uit mijn douche komt zelfs geen druppel water.
Maar het plekje is mooi, de mensen vriendelijk. Er staat heet water, nescafé, thee, mand met kleine suiker banaantjes. We maken onze plek en
varen naar de overkant, waar op de betonnen trappen de vrouwen onverstoorbaar doorgaan met hun arbeid: kleding wassen, op de stenen schrobben met een groot blok zeep, in de rivier spoelen. Ondertussen gooien ze steeds een klein visnetje uit, en halen regelmatig visjes binnen. Met emmertje vis en grote bak schone was op het hoofd klimmen ze weer omhoog naar het dorp.
Dit is een traditioneel dorp: bij de ingang hangt horizontaal een groot palmblad, waar je onderdoor naar binnen gat. Dit blad houdt de kwade geesten buiten. Twee ingangen: de vrouwen en mannen apart.
Hier geen foto’s maken! Don geeft veel interessante informatie over het leven in een traditioneel marron dorp. Omdat we al eerder dorpen bezochten zijn we al minder verrast. Wat went het snel!
Thuis gekomen is de ‘bar’ open: koude djogo’s, zelfs witte wijn, borghoe rum…. We genieten Happy Hour, het wordt donker, we eten spaghetti? Nee, bami heet dat hier. Christio en ik willen graag een hapje van de locale maaltijd proeven: sopropo/tajerblad en oker/tajerblad, héérlijk!!
Om half 11 richting onze hutten, want om 11uur gaat de generator uit. Bij onze balkonnetjes zijn brandende olielampen geplaatst.
Het huisje is breed als een deur+bed, planken voor je spullen, wc, wastafel, douche naar surinaamse standaard: alles beetje los&scheef, wel water uit mijn kraantje, geen druppel uit mijn douche. Ik duik onder de klamboe en luister naar de ruisende rivier onder mij.

Woensdag ochtend, het is nog donker,
6uur in de boot, mandje koffie/thee mee, zonder motor drijven we de stroom af.
Serene stilte (de korte momenten dat iedereen zijn mond houdt), het oerwoud ontwaakt. We leggen aan bij het dorp waar de school is. Te voet en per boot komen steeds meer kinderen in de bekende schoolbloes voor de basisschool: groen geblokt, in het hele land gelijk. De peuters in blauw Tshirt.
Tineke had voor het schooltje een giga doos kleurpotloden en een voetbal mee genomen, wordt aangeboden aan het hoofd der school.
School begint om 8uur: de eerste bel, de tweede……. Allen stellen zich op in keurige rijen, jongens/meisjes apart. De vlag wordt gehesen, volkslied gezongen, plechtig moment!
We varen terug, op de motor zijn we er zo!
Ontbijt en dan op weg voor een bezoek aan Djumu, verder stroom op. Dit is géén dorp, maar de naam van de medische post, ooit geopend door prinses Beatrix, daarvan getuigen de foto’s. Zij is daar heen gevlogen, er zijn vele airstrips in het binnenland, maar tóch moet je het laatste stuk per korjaal.
De polikliniek is dagelijks geopend, de school is daar ook, we spreken met 3 stagiaires van de Belgische KleuterKweekschool. Zij zijn erg enthousiast, hebben het naar hun zin, kunnen veel doen daar. De kleuterjuf geeft ze de vrije hand, blij dat ze zelf meer ruimte heeft nu. Een klas van 45, bovendien hoofd van de school…… DRUK!
Er is ook een jonge dame die co-schap ‘sociale geneeskunde’ doet. Deze 4 meiden hebben een minimaal onderkomen: huisje met wc, douche (doet het niet), kamertje met 2persoonsbed, kamertje met 2 hangmatten…….. Maar ze vinden het allen een geweldige ervaring.
We bekijken het project terwijl een tropische regenbui buiten te keer gaat. We zien de dakgoten overstromen, de tegelvloer spekglad…….
Dan varen we naar de overkant: Tapawatra (betekent gesloten water). Hier komen de Grand Rio en de Pikin (kleine) Rio samen om als Suriname Rivier naar het noorden te stromen, 480 km??
Een indrukwekkende soela, waar wij genieten van een enorme watermassage. Het water stroomt hard! Beetje eng een plek te vinden, ik hou me stevig vast aan de sterke waterplanten die aan de stenen groeien. Onze gidsen Don&Don begeleiden ons stoer en sterk. Alleen Toon klautert als een watergeit over de gladde stenen en weet niet van ophouden.
Helemaal schoon gaan we de boot weer in, deskundig laveert de bootsman tussen de stenen door en wij klimmen bij PingPe de trap weer op.
Vanavond culturele avond, maar eerst uiteraard een Parbo en eten!
AllaKondre Soep (met cassave, kookbanaan, aardappel……) mag wel iets pittiger, vind ik.
Toen we aan het zwemmen waren zagen we een heleboel kleine visjes te drogen liggen op de rotsen, ik had gehoopt ikan tri te eten…..
De culturele avond is zoals ik al ken: de meisjes uit het dorp dansen hun traditionele dansen, met onvoorstelbare soepelheid en heupbewegingen…… wij moeten natuurlijk mee doen. Don legt uit waarover gezongen wordt, zo wordt het een swingende interessante avond. Wanneer de muziek overgaat in meer europese disco laten onze heren zich niet onbetuigd. Kees introduceert een nieuwe dans: een variatie op de twist, de gidsen lachen zich rot!
Volledig bezweet zit ik met Christio na te praten tot het licht uitgaat.
We lopen naar de huisjes, olielampen staan klaar, vuurvliegjes duiken op&af, niet te vangen.
Er komt geen water uit mijn douche, nat bezweet laat ik mij onder de klamboe vallen, geniet van de regen die klatert op het golfplaten dak. Morgenochtend baad ik mij wel in de rivier.

Donderdag
Na het ontbijt varen we naar het marron museum in Piking Slee.
De gastvrouw is Corine, ik had haar naam al meerdere keren gehoord.
Zij geeft een vloeiende en boeiende beschrijving van de geschiedenis van het museum.
In dit dorp zijn 5 kunstenaars, rasta-mannen, een serieuse houtwerkplaats begonnen. Er worden van hardhout prachtige meubels gemaakt die in de bekende souvenierwinkels te koop zijn. Ook maken zij ‘kunst’ , er staan enorme houten beelden in de tuin. Zij stimuleren de bevolking, laten zien dat je met vakmanschap geld kan verdienen, een paar schoolverlaters zijn inmiddels ook begonnen mooie houtsnijwerkjes te maken en verkopen. Ook is er veel kralenwerk in de museum winkel te koop. Zo bouwen zij een kleine economie op. Corine leert ze om hun inkomsten te boekhouden.
Pronkstuk in het museum is een prachtige man-bankie, gesneden van hardhout, ooit geschonken aan koningin Juliana. Toen het Tropen Museum moest ‘opruimen’ was het een prima idee deze stoel terug naar Suriname aan het nieuwe Marron Museum in Piking Slee te schenken.
We genieten een heerlijke lunch, er wordt vis gebakken, vers sap van pomme citére, een stortbui buiten, wij zitten droog.
Weer de boot in, volgens ons programma gaan we overnachten in Minimi, maar er is een wijziging. Waarom? Niet geheel duidelijk, maar het zou een ‘upgrade’ zijn omdat Minimi een lawaaierig eiland is, met veel stageaires. Met stageaires hebben wij geen slechte ervaringen, maar we varen dus door naar Isadou. Grote nieuwe huisjes, zo nieuw dat we nog op de betonvloer zitten, betegelen en inrichten komt later, als er weer geld is. De matrassen zijn nog ingepakt in plastic, lekker broeien! Met de overstroming van 2006 zijn veel huisjes weg gespoeld. Van die overstroming hebben we al meer sporen gezien, het water zou 10meter hoger zijn geweest, hier&daar staan strepen op een muur.
We hebben weer een dorpswandeling, zien de school en bibliotheek, baden in de rivier, eten weer AllaKondreSoep (deze is lekkerder) en praten wat na tot het licht uit gaat.

vrijdag
het zou nog 30-40 minuten varen zijn naar Atjoni, waar ons busje ons wacht om naar het stuwmeer te rijden. Helaas hebben we een bootsman die er flink de vaart in zet: in 20 minuten zijn we over, maar wel drijfnat. Grote plonzen buiswater. Iedereen moppert, dit was niet nodig geweest. Absoluut geen respect voor de gasten aan boord, poncho’s en plastic hielpen nauwelijks, want de boot heeft verscheidene gaten waardoor het water naar binnen spuit.
Tigri staat klaar met de bus, hij rijdt ons om het stuwmeer heen naar Ston-eiland waar we lunchen, weer een variatie op rijst/kip, met uitzicht over het van Blommenstein Meer, een grote watervlakte met een luguber kerkhof aan dode bomen. Zo herinner ik het me, maar ik dacht dat na 35 jaar de meeste bomen wel om zouden zijn. Er wordt tegenwoordig onder water gekapt, want hardhout vergaat niet, sommige bomen worden alleen maar sterker.
Dan komt een boot voor ‘een rondvaart over het stuwmeer’,
Dat wordt de 2e natte verrassing vandaag: de bootsman heeft blijkbaar opdracht ons in record tempo over het meer te vervoeren, hij scheurt als een gek, iedereen weer drijfnat en nauwelijks de gelegenheid om dit bizarre landschap in je op te nemen.
Bij de stuwdam kijken we even naar dit stukje techniek, ik ben niet onder de indruk. Aan de andere kant van de dam slingert de Suriname Rivier zich weer in al zijn glorie tussen de groene wanden richting oceaan. Traditionele en gekerstende dorpen langs de oever.
Tigri staat al met het busje klaar en brengt ons richting stad.
Met als laatste verrassing een omweg over Domburg en langs Staatsolie. Prachtige huizen en een modern oliebedrijf, doet me denken aan Moerdijk, of aan Jubail.
De afspraak met Kenneth gaat niet door, hij moest zijn moeder naar het ziekenhuis brengen, longontsteking. Veel mensen hebben last van hoest en erger. Het klimaat? Ik loop met Oscar&Gré naar ’t Vat voor weer zo’n heerlijke salade met garnalen. Even geen rijst! Geen kip!
Dan kom ik Eric tegen, hij vliegt morgen alweer terug, blij toe! Hij heeft het na 3 weken wel gezien hier. Weer lekker naar NL, ik moet er nog niet aan denken…. Er staan geen taxi’s, dus ik loop naar Zus&Zo, daar raak ik in gesprek met 2 jonge mannen die daar part time werken. Leuke plaats om te werken, trefpunt van reizigers én lekker eten. Christio werkt hier dus ook, met zijn horeca ervaring kon hij wel manager worden, voor een uurloon van 11SRD (€2,70) !!! het gewone personeel krijgt 6SRD (€ 1.45 ). Z&Z gaat sluiten, dus we lopen nog ‘even’ naar een andere kroeg, lekkere muziek! Toch wel leuk na een paar dagen 60+ in het binnenland ff wat anders.
Jarvey is op de fiets, Roy loopt met mij mee, brengt me tot aan het hotel. Dank u heren! Voor de gezelligheid en thuisbreng service. Oude dames moeten hier niet zo laat alleen over straat, blijkbaar.

Zaterdag
Vrije dag vandaag, ik lummel wat, organiseer mijn koffer, om 5 uur afspraak met NL vrienden Sandra&Cees, die ik in NL heel lang niet zag. Morgen gaan we op de laatste tour, de tijd vliegt, eigenlijk zou ik over dit programma geen 3weken maar 3 maanden willen doen.